Në emer të Konfindustrisë ( www.konfindustria.al) duke vlerësuar me
shqetësim të thellë:
- Pasojat shkatërruese afatgjata të krizës
së cmimeve të karburanteve dhe energjisë elektrike mbi biznesin, industritë,
prodhimin vendor dhe ekonominë kombëtare,
- Pasojat e rënda të krizës ekonomike të
prodhuar nga rritja e pakontrolluar e cmimeve të karburanteve, energjisë dhe
drithërave në mirëqënien e qytetarëve shqiptarë, që rrezikon të cojë në shtim
të papunësisë, valë të reja të emigracionit dhe deri në mundësi të prishjes së
rendit kushtetues dhe shoqëror të vendit,
- Dështimin e plotë të politikave
ekonomike, fiskale dhe financiare të deritashme, që fatkeqësisht kanë zhdukur
prodhimin vendore në përfitim të grupeve importuese të naftës. Në mënyrë
qartësisht antikombëtare, të papërgjegjshme dhe korrupsioniste janë zeruar
përparësitë e jashtëzakonshme strategjike të Shqipërisë si vend zotërues,
prodhues dhe përpunues i rezervave nga më të mëdha të hidrokarbureve “on
shore/në Europë, të mjaftueshme për të na bërë të pavarur nga krizat
ndërkombëtare të naftës dhe gazit. Biznesi dhe qytetarët shqiptarë paguajnë
cmimet nga më të lartat krahësimore të
karburanteve në kontinent shoqëruar me cilësi tërësisht jashtë standarteve me
pasoja të rënda financiare shtesë, shëndetësi, mjedis, makineri,etj.,
- Duke vlerësuar dështimin e plotë të
politikave populiste institucionale dhe menaxheriale me shenja të qarta të
korrupsionit dhe subjektivizmit në sektorin e prodhimit dhe furnizimit të
energjisë elektrike, që kanë zeruar përparësitë strategjike të vendit si
prodhues i energjisë elektrike nga burime ujore krejtësisht të pavarura nga
tregjet ndërkombëtare të energjisë elektrike. Në muajt janar dhe shkurt 7400
bizneset kryesore prodhuese shqiptare paguajnë mesatarisht 80-150% të cmimit të
energjisë elektrike më shumë. Shënojmë, se viti 2021 ishte viti me prodhimin më
të mirë historik të energjisë elektrike ku eksportet, tejkaluan me afër 0.5
miliard MGWH importet. Shitjet e pakuptimta të energjisë elektrike nga KESH me
cmime mjaft të ulta të ndodhura deri në periudha të verës 2021, gërshetuar nga
importet me cmime shumë më të larta dhe humbjet e larta në sistem, ishin
shkaqet, që cuan vendin në krizën energjitike më të rëndë në dhjetëvjecarin e
fundit pikërisht në vitin më të mirë të prodhimit vendor. Qytetarët shqiptarë
janë duke paguar rritjen e cmimit të energjisë elektrike jo drejtëpëdrejtë nga
faturat e energjisë, por shumë më shtrenjtë nga rritja e jashtëzakonshme e
cmimeve të prodhimeve të shportës, zhvlefësimin e Lek-ut, ndërsa sidomos
bizneset prodhuese rrezikojnë seriozisht humbjen e mëtejshme të fuqisë
konkuruese me importet në treg, deri në falimentime masive,
- Duke vlerësuar shenja të qarta dhe në
vazhdimësi të pranisë së grupimeve të tipit kartel dhe oligopol në tregun e
karburanteve, me rritje të menjëhershme në grup të cmimeve dhe vonesa të
zgjatura shumë në kohë në rast të uljes së bursave ndërkombëtare. Njëkohësisht
kemi mosndërhyrjen në vazhdimësi të agjensisë rregullatore përgjegjëse me ligj
Autoriteti i Konkurencës në mbrojtje të interesit publik,
- Duke vlerësuar, se cmimet e larta të
sotme të karburanteve të kushtëzuara edhe nga barra fiskale e lartë, nxisin
fshehje fiskale të lartë nga operatorët, që mund të shkojë në nivele të paktën
15% të sasisë së përgjithshme të qarkullimit vjetor me dëm mbi 150-200 milion
euro në buxhetin e shtetit,
- Duke vlerësuar rrezikun e vazhdimit të
krizës së naftës, gazit dhe energjisë elektrike të kushtëzuar në tregjet
ndërkombëtare si pasoja të importuara të luftës në Ukrainë dhe risktrukturimit
të rendit ekonomik dhe politik botëror,
- Duke qënë të bindur, se Shqipëria i ka të
gjitha burimet natyrore dhe njerëzore, që jo vetëm të përballojë me shumë më
sukses në afatshkurtër pasojat e krizave ndërkombëtare të hidrokarbureve dhe
energjisë, por edhe ti shfrytëzojë ato në afatmesëm si epërsi strategjike për
interesat madhore kombëtare, zhvillim ekonomik të qëndrueshëm, integrimin me
aleancat euroatlantike, siguri dhe mirëqënie për qytetarët shqiptarë,
Paraqesim para Jush kërkesat e mëposhtëme
për marrjen e masave
Ne afatshkurtër:
1- Kthimin me ligj në treg të rregulluar të
sektorit të tregëtimit të karburanteve dhe ndërtimin e Entit Rregullator të
Karburanteve/ERRK. ERRK të ketë si përgjegjësi kryesore kontrollin e cmimit
tavan të shitjes, - kontrollin e cilësisë, - konkurencën e lirë të operatorëve
te tregut të karburanteve përkatësisht në: -shërbime portuale, - depozitim,
-tregëti me shumicë dhe me - pakicë. ERRK të funksionojë sipas shembullit të
ngjashëm në Maqedoninë e Veriut, që në vazhdimësi dhe sot cmimet e karburanteve
i ka në nivelet të paktën 30% më të ulta dhe cilësinë shumë më të mirë.
2- Uljen e barrës fiskale të sotme
në sektorin e karburanteve dhe shpërndarjen e saj sipas nivelit dhe modeleve të
vëndeve të rajonit. Shqipëria nuk duhet të ketë barrë fiskale më të lartë në
shitjen e karburanteve, sesa shtetet konkurente tona në tregëti në rajon.
Prania e ERRK bën, që cdo ulje e barrës fiskale do të cojë në uljen e cmimit
fundor të shitjes për qytetarët dhe biznesin. Taksat (pa TVSH) duhet të ulen në
masën të paktën 50% të vlerës së sotme. Vlerësojmë, se ulja e nivelit të barrës
fiskale lehtëson luftën kundër evazionit fiskal dhe shoqëruar me rritjen e
standarteve të cilësisë plotëson dhe tejkalon efektin e të ardhurave të
munguara në buxhetin e shteti nga hidrokarburet.
3- Te rishikohen drejt heqjes
taksat dhe tarifat e shërbimeve koncesionare për hidrokarburet si dhe të
ndërpritet cdo nismë për shtim të tyre.
4- Të shmangen kompanitë broker
ndërmjetësë në shitje blerjen e energjisë elektrike nga KESH dhe OSSHE.
5- Te krijohet Holding i vetëm
KESH, OSSHEE për të shmangur shpenzimet menaxheriale dhe shtjeblerjet e
dyfishta.
6- Të bëhet sa më shpejt
funksionale Bursa Kombëtare Energjisë APEX ( Shqipëri&Kosovë) për të
shmangur korrupsionin në shitje- blerjen e energjisë elektrike. Sipas të
dhënave tenderat e sotëm jashtë bursës shkaktojnë një dëm në vlerë të paktën
20% të vlerës së plotë ose mbi 100 milion euro/vit shpërdorime.
Në afatmesëm
kërkohen masat në vijim:
7- Pjesa e TVSH shtesë të paguar
mbi karburantet me rritjen e cmimeve te rikthehet si pakete ndihmëse për
pensionistët dhe grupet shoqerore me të varfëra te vendit. Përllogaritet, se me
nivelin e sotëm të cmimeve në vitin 2022, shqiptarët do të paguajnë më shumë se
350-400 milion euro më shumë se vitin 2021. 70-80 milion euro janë TVSH shtesë.
8- Të fillojë ndërtimi i rrjetit
të gazifikimit për të shfrytëzuar praninë e TAP dhe gazit LPG në Shqipëri.
9- Të nxitet me të gjitha mënyrat
institucionale, ligjore lehtësuese dhe financiare investimi i shfrytëzimit të
energjisë diellore dhe burimet e ripërtëritshme nga qytetarët dhe bizneset
10- Të vlerësohet ndërtimi i një
rafinierie të përpunimit të naftës në vend me kapital publik.
11- Të përmirësohen kontratat
koncesionare të ardhshme me synim mbrojtjen e interesit publik si dhe
kontrollohen rrënjësisht kontratat koncesionare të lidhura ne fushen e hidrokarbureve
për plotësimin e detyrimeve ligjore.
Duke shpresuar, se vullneti Juaj politik
nuk do të mungojë në marrjen parasysh të kërkesave të mësipërme. Kërkesat e
mësipërme janë vetëm një pjesë e vogël e politikave për të shfrytëzuar
potencialet e mëdha të Shqipërisë jo vetëm për të lehtësuar në afatshkurtër
prekjen nga krizat ndërkombëtare, por edhe për të siguruar pavarësim të plotë
në afatgjatë në fushën e karburanteve dhe energjisë elektrike.