Konfindustria organizoi në 11/12/2020 Forumin Ndërkombëtar për shpalljen
e Nismës për Strategjinë e Zhvillimit të Që ndrueshëm të Basenit të Lumit Vjosa/Aos ( Shqipëri, Greqi). Forumi u
organizua në largësi për shkaqe sigurie ndaj pandemisë Covid 19. Forumi u organizua në bashkpunim me organizatën
“EcoAlbaniaâ€, Bashkinë Përmet dhe Fondin
“Besaâ€.
Forumin e përshëndetën personalitete të larta
të shtetit dhe përfaqë sues të Kuvendit, qeverisë , agjencive ekzekutive si
dhe trupit diplomatik.
Z. Ilir Meta, President i Republikës mbështeti
plotësisht nismën e Konfindustrisë për
Strategjinë e Zhvillimit të Qëndrueshëm
të Vjosës si domosdoshmëri për mirëqë nien
e qytetarëve, ndalimin emigracionit dhe fuqizimin e fqinjësisë së mirë me Greqinë. Z. Meta mbështeti mosdhënien
e lejes mjedisore nga ekzekutivi për HEC-in e Kalivacit, duke kërkuar shpalljen
e plotë të Basenit si Zonë e Mbrojtur me
Statusin “Park Kombëtar†si akt i rëndësishëm në procesin e integrimit në BE.
Znj. Sofia Filippidou, Ambasadore e Greqisë
shprehu gatishmërinë e bashkpunimit edhe të palës greke për Zhvillimin e Qëndrueshëm të Rajonit
të Vjosës/Aos si dhe nevojën e plotësimit
të marrëveshjeve dhe konventave mjedisore të nënshkruara. Pjesëmarrës aktivë në forum ishin dhe Znj. Mirela Kumbaro, deputete,
Znj. Ornela Cuci, Zv.Ministre e
Ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit dhe Znj. Alma Hoxha,
Kryetare e Bashkisë së Përmetit.
Shpjegimin dhe qëllimin e nismës së Konfindustrisë si edhe moderimin e Forumit e mbajti Z. Gjergj
Buxhuku, Administrator i Përgjithshëm. Në fjalën e tij u theksua, se pas arritjes së rëndësishme të mosdhënies së lejes mjedisore për HEC-in e Kalivacit, hapet
rruga për veprime të tjera të domosdoshme
për ruajtjen ekosistemit si mënyra e vetme për zhvillim ekonomik të qëndrueshëm. Z. Buxhuku falenderoi në më nyrë të vecantë
shoqë rine civile, organizatat mjedisore
të vendit dhe ndë rkombëtare,
vendimarjen politike të BE për lobimin e
jashtëzakonshëm, që bënë të mundur
ndalimin e ndërtimit të digave të HEC-eve në Vjosë . Ndalimi përfundimtar i ndërtimit
të HEC-eve është kusht për përfitimin nga statusi i Vjosës si lumi
i fundit të “egër†në Europë, tashmë markë turistike me vlerë tregu të ardhurash potenciale mjaft të lartë, burimi
mirë që nie pë r banorë t e rajonit. Strategjia e zhvillimit të qëndrueshëm krijon
kushtet për përdorim me efektivitet të financimeve të buxhetit, pushtetit
vendor, sektorit privat dhe rrrit shumë mundë sinë e tërheqjes së investimeve të rëndësishme nga BE dhe donatorë të tjerë.
Ndalimi i derdhjes së ujrave të zeza, trajtimi i mbetjeve të ngurta, ripyllëzimi,
sigurimi i ujit të pishëm, zhvillimi i bujqësisë, agroindustrisë, etj. vlerësohen
si ndërhyrje të domosdoshme për zhvillimin e industrisë së turizmit si bazë e zhvillimit afatgjatë ekonomik
të Rajonit të Lumit Vjosa. Shpallja e
gjithë zonë s së basenit të Lumit Vjosa si park kombëtar është kusht për tërheqjen
e investimeve të nevojshme nga institucionet financiare dhe BE. Bashkpunimi me
Greqinë u vlerësua si domosdoshmëri për ruajtjen e ekosistemit dhe vënien e tij
në shërbim të zhvillimit ekonomik dhe mirëqë nien e banorëve
të Basenit të Vjosës nga malet e Pindit në Greqi deri në detin Adriatik në Shqipëri. Z. Buxhuku, falenderoi në mënyrë të vecantë Zyrën e Kryeministrit dhe për
bashkpunimin për organizimin e forumit.
Znj. Florensa Haxhi, Drejtore e
Pergjithshme e Njesisë së Programeve të Zhvillimit
dhe Bashkpunimit në Zyrën e Kryeministrit, në fjalën e saj theksoi interesin dhe mundësine e
prekshme të përfshirjes së Strategjisë së
Zhvillimit të Basenit të Vjosës brenda
programeve të bashkpunimit të Shqipërisë
me Bashkimin Europian.
Znj, Gerta Lubonja, Drejtore e Agjencisë së Administrimit të Burimeve Ujore, në mënyrë të përmbledhur paraqiti rolin dhe përgjegjësitë
e rëndësishme të institucionit, që ajo drejton dhe vullnetin për bashkpunim me
Konfindustrinë për strategjinë e basenit
të Lumit Vjosa.
Z. Laurin Wuenneberg, përfaqësues i
Institutit Ndërkombëtar i Zhvillimit të Qëndrueshëm/Kanada dhe znj. Që ndresa
Rugova nga Enfinit Sarl/Zvicër, paraqitën studimet krahësimore të humbjeve/përfitimeve
nga skenarët e ndërtimit të HEC-ve të Pocemit dhe Kalivacit në lumin Vjosa.
Humbjet në rastin e ndërtimit të HEC-ve në Vjosë llogariteshin në jo më pak se
550 milionë euro.
Z. Elsion Salihaj, përfaqësues i Agjencisë Kombëtare të Zonave të Mbrojtura, mbështetur dhe nga ndërhyrjet
e Z. Zamir Dedej, Drejtor i Agencisë, paraqitën planin e masave të zgjerimit të
zonës së mbrojtur së tashme në një pjesë
të basenit të lumit të Vjosës.
Znj. Alma Hoxha, Kryetare e Bashkisë Përmet, shprehu mbështetjen për nismë n e
Konfindustrisë dhe paraqiti problematikat për mbrojtjen e ekosistemit, si
derdhja e ujrave të zeza në lumë , trajtimi i mbetjeve të ngurta, pyllëzimi,
infrastruktura rrugore, etj. Njëkohësisht shprehu vullnetin për të ofruar
logjistikën e nevojshme, që qëndra e zbatimit të strategjisë së Zhvillimit të Qëndrueshëm
të basenit të Vjosës të vendosej në Përmet.
Z. Andrej Sovinc, zv. Kryetari për Europën
i WCPA dhe IUCN Ecaro pasi vlerësoi mosdhënien e lejes mjedisore të HEC-it të Kalivacit,
si një veprim i përgjegjshëm nga Qeveria shqiptare paraqiti përfitimet ekonomike
krahësuese nga menaxhimi i ekosistemi dhe zhvillimi i qëndrueshëm. Ai kërkoi marrjen
e masave për shpalljen si zonë e mbrojtur të gjithë basenit të Lumit Vjosa.
Z. Ulrich Eichelman nga River Watch dhe Z.
Olsi Nika i Eco Albania, në fjalën dhe
ndërhyrjet e tyre gjatë debatit të hapur
kërkuan nga qeveria shqiptare të marrin masat e duhura për shpalljen e basenit
të Vjosës si zonë e mbrojtur me statusin
e Parkut Kombëtar. Ata kërkuan, që agjencitë ekzekutive shqiptare në cdo nismë për
shpalljen e zonave të mbrojtura, duhet të
respektojnë konventat ndërkombëtare për
dëgjesa të hapura me shoqërinë civile,
organizatat mjedisore, etj. Kusht vendimtar për tërheqjen e financimeve ndërkombëtare
në basenin e Lumit Vjosa është jo vetëm mënjanimi pa asnjë kthim i digave të HEC-eve,
por edhe shpallja si “Park Kombëtar†i gjithë basenit të Lumi Vjosa.
Znj. Frida Krifca, Drejtore e Agjencisë
Kombë tare të Zhvillimit Bujqë sor dhe Rural bëri një paraqitje të financimeve në sektorët e bujqësisë dhe agroturizmit në Luginën e Vjosës dhe në nivel kombëtar. Ajo
vuri theksin në plotësimin e kërkesave mjedisore me qëllim tërheqjen e
financimeve të BE. Financimet me burim programin IPARD të ardhura nga BE
mbulojnë 75% të totalit të buxhetit të AZHBR.